Thuốc tránh thai khẩn cấp là một phương pháp được sử dụng để tránh mang thai ngoài ý muốn sau khi thực hiện hành vi giao hợp không được bảo vệ. Phải sử dụng biện pháp tránh thai khẩn cấp càng sớm càng tốt sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ – bạn tìm kiếm sự trợ giúp càng sớm thì khả năng tránh thai càng cao. Tất cả phụ nữ và trẻ em gái trong độ tuổi sinh sản đều có thể yêu cầu sử dụng biện pháp tránh thai khẩn cấp nếu họ tin rằng họ cần. Ở bài viết này chúng tôi sẽ đưa ra một vài tên các loại thuốc tránh thai khẩn cấp mà bạn có thể tham khảo.
Mục lục:
Thuốc tránh thai khẩn cấp hoạt động như thế nào?
Trong diễn biến bình thường khi một người phụ nữ mang thai, một trong hai buồng trứng của cô ấy giải phóng trứng (rụng trứng) được thụ tinh bởi tinh trùng bơi lên ống dẫn trứng. Sau đó, trứng được thụ tinh sẽ đi xuống ống dẫn trứng vào tử cung, nơi nó tự nhúng vào niêm mạc tử cung.
Thuốc tránh thai khẩn cấp hoạt động bằng cách:
– trì hoãn hoặc ngăn cản sự rụng trứng
– ngăn không cho tinh trùng thụ tinh với trứng
– ngăn trứng đã thụ tinh làm tổ trong niêm mạc tử cung (dạ con).
Thuốc tránh thai khẩn cấp chủ yếu hoạt động bằng cách trì hoãn sự rụng trứng, điều này có thể rất quan trọng nếu có tinh trùng vì tinh trùng vẫn có thể thụ tinh với trứng trong nhiều giờ và thậm chí vài ngày sau khi xuất tinh. Thời gian sống sót trung bình là 2 đến 3 ngày thậm chí một số tinh trùng có thể sống sót từ 5 đến 7 ngày.
Thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ nên được sử dụng nếu một lần quan hệ tình dục không được bảo vệ đã xảy ra kể từ kỳ kinh cuối cùng của bạn. Nếu đã có nhiều hơn một lần quan hệ tình dục, bác sĩ phải loại trừ khả năng mang thai từ trước. Việc sử dụng biện pháp tránh thai khẩn cấp là không hiệu quả nếu việc cấy ghép đã xảy ra. Ngoài ra, một số loại biện pháp tránh thai khẩn cấp có thể gây hại nếu bạn đã mang thai.
Uống thuốc tránh thai khẩn cấp bao lâu thì có tác dụng?
Thuốc tránh thai khẩn cấp nên được sử dụng càng sớm càng tốt sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ. Thuốc tránh thai khẩn cấp có thể có hiệu quả từ 3 đến 5 ngày sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ, tùy thuộc vào loại thuốc được sử dụng.
Tên các loại thuốc tránh thai khẩn cấp phổ biến hiện nay
Thuốc tránh thai khẩn cấp thường được sử dụng bao gồm:
– một loại progestogen được gọi là levonorgestrel (tên thương hiệu bao gồm Postinor-1, Postinor-2, Postrelle -1, Postella-1, NorLevo, NorLevo-1, Levonelle-1 và Levonelle-2);
– ulipristal acetat (tên thương hiệu bao gồm EllaOne).
Những viên thuốc này hiệu quả hơn và ít gây ra tác dụng phụ hơn so với phương pháp tránh thai khẩn cấp cũ (được gọi là phương pháp Yuzpe), bao gồm việc uống 2 liều thuốc tránh thai kết hợp (có chứa estrogen và progestogen).
Thuốc tránh thai khẩn cấp có thể được sử dụng nhiều lần để tránh mang thai ngoài ý muốn. Nó không gây phá thai (chấm dứt) hoặc ảnh hưởng đến khả năng sinh sản trong tương lai.
Levonorgestrel
Levonorgestrel là một progestogen tổng hợp. Levonorgestrel có sẵn tại các nhà thuốc mà không cần toa của bác sĩ.
Người ta ước tính rằng levonorgestrel sẽ ngăn ngừa 85% trường hợp mang thai nếu được dùng trong vòng 72 giờ sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ. Uống thuốc càng sớm thì hiệu quả càng cao.
Tùy thuộc vào nhãn hiệu cụ thể được sử dụng, bạn sẽ cần dùng một liều levonorgestrel càng sớm càng tốt sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ, hoặc một liều càng sớm càng tốt và liều thứ hai đúng 12 giờ sau đó. Bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn sẽ giải thích cách bạn nên uống thuốc tránh thai khẩn cấp.
Bạn nên cho bác sĩ hoặc dược sĩ biết nếu bạn đang dùng bất kỳ loại thuốc nào khác, vì một số loại thuốc có thể tương tác với levonorgestrel, làm giảm hiệu quả của thuốc.
Tác dụng phụ của levonorgestrel có thể bao gồm: buồn nôn, đau ngực và nhức đầu. Một số phụ nữ bị chảy máu kinh nguyệt không đều. Nhiều phụ nữ báo cáo không có tác dụng phụ. Nếu bạn bị nôn trong vòng 2 giờ sau khi uống viên thuốc tránh thai khẩn cấp levonorgestrel, bạn nên liên hệ với dược sĩ về việc bạn có cần uống viên khác hay không.
Ulipristal
Ulipristal chủ yếu hoạt động bằng cách trì hoãn hoặc ngăn chặn sự rụng trứng. Ulipristal (biệt dược EllaOne) có hiệu quả nếu được dùng trong vòng 5 ngày sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ (so với levonorgestrel, thường có hiệu quả trong khoảng 3 ngày).
Ulipristal đã được chứng minh là rất hiệu quả trong việc ngừa thai, đặc biệt nếu được dùng trong vòng 72 giờ sau khi quan hệ tình dục. Ulipristal chỉ được bán nếu có đơn thuốc của bác sĩ.
Ulipristal không được khuyến cáo cho phụ nữ đang cho con bú. Bác sĩ sẽ khuyên rằng bạn chỉ nên dùng ulipristal khi chưa từng mang thai, vì nó cũng có thể ảnh hưởng đến em bé đang phát triển.
Các tác dụng phụ của ulipristal có thể bao gồm: buồn nôn, đau đầu, đau bụng và đau bụng kinh. Nếu bạn bị nôn trong vòng 3 giờ sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp ulipristal, bạn nên liên hệ với dược sĩ về việc có cần uống thêm một viên nữa hay không.
Điều quan trọng là không bắt đầu hoặc tiếp tục dùng một số loại thuốc tránh thai đường uống trong vòng 5 ngày sau khi dùng ulipristal, vì nó có thể làm giảm hiệu quả của ulipristal. Sử dụng một phương pháp tránh thai hàng rào (chẳng hạn như bao cao su) cho đến thời kỳ tiếp theo của bạn.
Khi nào đi khám bác sĩ
Bạn nên đi khám bác sĩ nếu lo ngại rằng biện pháp tránh thai khẩn cấp không hiệu quả và bạn nghĩ rằng mình có thể mang thai, hoặc nếu bạn lo lắng về các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs). Bạn nên đi gặp bác sĩ nếu:
– Chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo của bạn khác với bình thường (đặc biệt nếu thời gian ngắn hơn hoặc lượng máu ra ít hơn).
– Có sự thay đổi về mùi hoặc màu sắc của dịch tiết âm đạo
– Bị sốt hoặc ớn lạnh không giải thích được
– Bạn bị trễ kinh hơn 1 tuần.
– Bạn bị đau dữ dội, đột ngột ở xương chậu hoặc bụng dưới. Đau đột ngột có thể là do mang thai ngoài tử cung – một tình trạng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng khi thai làm tổ bên ngoài tử cung (dạ con), thường ở một trong các ống dẫn trứng.
Vì biện pháp tránh thai khẩn cấp không hiệu quả 100%, bạn nên thử thai nếu có bất kỳ triệu chứng nào cho thấy bạn có thể mang thai.
Tác dụng phụ của thuốc tránh thai khẩn cấp
Thuốc tránh thai khẩn cấp có thể làm thay đổi lượng máu kinh trong kỳ kinh tiếp theo. Nó cũng có thể làm cho kỳ kinh nguyệt của bạn bị trễ hoặc sớm hơn, hoặc nó có thể đến như bạn thường mong đợi. Nếu chu kỳ của bạn trễ hơn bảy ngày, nhẹ hơn bình thường hoặc bất thường theo bất kỳ cách nào khác, hãy thử thai càng sớm càng tốt.
Các triệu chứng khác có thể xảy ra đối với một số ít người dùng có thể bao gồm: buồn nôn, nhức đầu, đầy bụng, ngực đau hoặc mềm.
Hướng dẫn uống thuốc tránh thai khẩn cấp đúng cách
– Uống càng sớm càng tốt sau khi quan hệ tình dục.
– Uống viên đầu tiên càng sớm càng tốt sau khi quan hệ tình dục và viên thứ hai sau 12 giờ. Nhược điểm của việc này là uống viên thứ hai sau 12 giờ thường có nghĩa là nhiều người dễ bị quên uống và phần nhiều người cũng hiểu lầm rằng chỉ uống 1 viên là đủ nên tránh thai không triệt để.
– Nếu không uống được ngay thì có thể uống sau nhưng thời gian không được quá 3 ngày sau khi quan hệ tình dục.
– Bạn nên uống lại thuốc nếu bị nôn trong vòng 2 giờ sau khi uống.
– Nếu bạn có quan hệ tình dục trở lại giữa hoặc trong thời gian uống thuốc, thì không cần thêm hoặc lặp lại liều ban đầu vì làm như vậy sẽ không mang lại bất kỳ tác dụng bổ sung hoặc phòng ngừa nào.
– Bạn không nên uống thuốc tránh thai khẩn cấp quá hai lần (nghĩa là tổng cộng 4 viên) mỗi tháng, vì làm như vậy có thể gây ra sự tiết hormone bất thường bởi hệ thống sinh sản.
– Chỉ sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp trong trường hợp khẩn cấp – khi giao hợp không được bảo vệ xảy ra, vì việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp thường xuyên có thể dẫn đến việc tránh thai không hiệu quả. Bạn không nên dùng thuốc tránh thai khẩn cấp để thay thế cho thuốc tránh thai thông thường.
– Nếu bạn đã mang thai hoặc nghi ngờ mình có thai, bạn không nên sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp.
Thuốc tránh thai khẩn cấp có ảnh hưởng đến phụ nữ đang cho con bú không?
Thuốc tránh thai khẩn cấp levonorgestrel an toàn để uống bất cứ lúc nào sau khi sinh con. Nó sẽ không ảnh hưởng đến sữa mẹ. Thuốc tránh thai khẩn cấp ulipristal axetat an toàn để uống bất cứ lúc nào sau khi sinh con, nhưng nó có thể ảnh hưởng đến sữa mẹ của bạn. Bạn sẽ cần vắt và đổ bỏ sữa mẹ trong bảy ngày sau khi uống.
Tạm kết
Thuốc tránh thai khẩn cấp có thể có tác dụng hiệu quả trong việc ngừa thai, tuy nhiên nó cũng có khả năng để lại hậu quả nghiêm trọng cho hệ thống sinh sản về sau nếu như chị em không biết sử dụng hợp lý hoặc lạm dụng nó quá thường xuyên. Tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng bất cứ loại thuốc tránh thai nào.